Zaterdagmiddag sprak Boris Dittrich met twee Marokkaanse homo's en de initiatiefnemers van de Marokkaanse homoboot die in 2016 (weer) met de Gay Pride mee moet gaan varen. Een uur later ging Naïma Azough in gesprek met twee homoseksuele schrijvers: Tofik Dibi en Hicham Tahir.
We leren hier dingen die we eigenlijk allemaal allang weten.
De twee homo's uit Marokko vertellen dat homoseksualiteit in hun land verboden
is en dat er nauwelijks uitzicht is op verbetering. Het land is erg
conservatief, al zou het tegelijk voor een moslimland weer relatief open zijn.
Die openheid zou deels afhangen van de plaats in Marokko: er zijn grote
regionale verschillen. Toch lopen mannen die elkaar in het openbaar zoe- nen er
de kans 4 maanden de cel in te moeten. Transgenders zijn ook al
controversieel in Marokko. Er bestaan hoog uit transgender-prostitués.
Homorechten in Marokko blijven lastig
Ook verandering is niet snel te realiseren, lijkt het. Het
heeft lang geduurd voordat de belangrijkste Marokkaanse
mensenrechtenorganisatie zich ook voor homorechten ging inzetten. De Koning van
Marokko is best progressief, maar nu er liberaler abortusbeleid aan lijkt te
komen, kan het voor homo's alleen maar slechter worden, denken de twee
Marokkanen. De Koning wil de islamisten in het land namelijk ook te vriend
houden. We eindigen met de vaststelling dat zelfs de coming-out van Tofik Dibi weinig
verschil heeft gemaakt in Marokko: men kent hem daar niet.
Zo komen we bij het tweede programmaonderdeel van deze
middag. Voormalig GroenLinks-Kamerlid Naïma Azough leidt een gesprek met wat
zij twee "promising novellists" noemt. Het is haar oud-collega Tofik Dibi en de
Frans-Marokkaanse schrijver Hicham Tahir. Helaas zijn de boeken van Tahir niet
vertaald uit het Frans. Hij heeft een ondergeschikte rol in het gesprek, maar
dat compenseert hij door verleidelijk te glimlachen en steeds weer op zijn stoel
te schuiven. Ondertussen vertelt vooral Tofik zijn verhaal.
Don't ask, don't tell en Tofiks boek bestaat niet
Tofik Dibi heeft zichzelf door het schrijven van dit boek goed
leren kennen, leren we. Hij leidde een dubbelleven: zijn naaste familie en
vrien- den wisten weinig van hem. Tofik was bang dat zijn seksualiteit tegen hem
gebruikt zou worden en dat hij moest kiezen tussen zijn Nederlandse roots, zijn
Marokkaanse roots, zijn geloof en zijn seksualiteit. Nu gelooft hij dat dat
niet hoeft. De reacties op zijn coming-out zijn heel divers, leren we. Soms
zijn ze heel positief, maar dat is niet altijd zo: Tofiks familie doet alsof
zijn boek Djinn niet
bestaat.
Het komt eigenlijk neer op "Dont ask, don't tell", zegt een
vrouw uit de zaal, refererend aan het voormalige beleid in het Amerikaanse leger, waarbij je
wel als homo mocht dienen maar je geaardheid niet mocht benoemen en er ook niet
naar mocht vragen. Tofik bevestigt dit. Hij heeft de Koran nu beter gelezen dan
eerst en daarom weet hij dat hij wel homo kan zijn, meldt hij. Voor anderen is
het nog steeds verwarrend want Tofik is als homo eigenlijk niet veranderd.
Politieke correctheid troef, maar is dat erg ?!
Iedereen met een hekel aan politieke correctheid zal van
deze middag moeten overgeven. Nergens vallen harde woorden, nooit krijgt de
islam de schuld en er is bovendien begrip voor intolerantie. Toch is die
kritiek te simplistisch.
Het kost allemaal heel veel moeite en ontzettend veel
bijzinnen, maar Marokkanen die homo's haten worden hier na veel wikken en wegen
wel degelijk als ouderwets en achterlijk neergezet: homofobie als voorbijgaande
fase op weg naar de moderniteit. Tofik gebruikt geen harde woor- den en hoeft dat
ook niet, want juist zijn coming-out laat zien waarom ook de Marokkaanse
gemeenschap stapje voor stapje liberaler zal worden al is dat misschien
tergend langzaam. In een land met vrije homoseksualiteit, zullen homo's uit
Marokkaanse kring vroeg of laat uit de kast komen en dan worden oordelen
milder.
Of het in Marokko ooit goed komt, staat te bezien, maar in
Nederland ligt dat anders. In Marokkaanse kring staat men niet bepaald te
juichen over homoseksualiteit, maar de milde reacties op Tofik zijn een begin.
De belangrijkste vraag is of je genoeg geduld hebt.
bronnen: TPO.nl – The Post Online / NPO.nl / YouTube.com
